دو فعالیت حسابداری و حسابرسی، عملکرد بسیار متفاوتی از یکدیگر دارند. برای درک تفاوت حسابداری و حسابرسی باید با مسئولیت‌ها و وظایف این دو حرفه آشنا باشید. فردی که مسئولیت اداره امور مالی یک مجموعه را به عهده دارد حسابدار می‌گویند؛ اما فردی که بر روی انجام صحیح امور مالی نظارت می‌کند، حسابرس نامیده می‌شود. برای درک بیشتر تفاوت حسابداری و حسابرسی، ابتدا در ادامه مقاله از حساب ۲۴، مفاهیم این دو نوع حرفه را توضیح خواهیم داد و سپس به صورت جزئی به بررسی این تفاوت‌ها خواهیم پرداخت.
تعریف کلی از حسابداری
حسابداری به مجموعه فرایندهای جمع‌آوری، طبقه‌بندی، تجزیه و تحلیل داده‌های مالی یک واحد تجاری مانند شرکت‌ها گفته می‌شود که توسط حسابداران انجام می‌گیرد. حسابداری که به آن زبان تجارت نیز می‌گویند، نتایج فعالیت‌های اقتصادی یک شرکت یا سازمان را اندازه‌گیری می‌کند و این اطلاعات را به کاربران مختلفی از جمله سرمایه‌گذاران، بستانکاران، مدیریت و تنظیم‌کنندگان منتقل خواهند کرد.
تعریف کلی از حوزه حسابداری
یک موسسه حسابداری، با ارائه گزارشات مالی و تحلیل و بررسی شرایط اقتصادی در هر کسب و کاری، اطلاعات لازمی را در اختیار تمامی مدیران و ذی‌نفعان اقتصادی قرار می‌دهد. حسابداری از ۳ فعالیت شناسایی، ثبت و گزارش تشکیل شده که نقطه آغاز فرایند حسابداری، شناسایی رویدادهای مالی و مرحله دوم ثبت این رویدادها به ترتیب تاریخ در دفاتر حسابداری است.
در مرحله آخر اطلاعات جمع‌آوری شده باید از طریق گزارش‌های حسابداری، به استفاده‌کنندگان اطلاعات حسابداری، ارائه شود. برای اینکه اطلاعات مالی قابل فهم باشند، گزارش‌های حسابداری باید طبق استانداردهای حسابداری تهیه شوند.
تعریف کلی از حسابرسی
یک شرکت حسابرسی، به ارزیابی و بررسی گزارشات مالی شرکت توسط یک فرد مستقل و خارج از سازمان می‌پردازد. کلیه اسناد و صورت‌های مالی در طی فرایند حسابرسی باید ارزیابی مجدد شوند که هدف از انجام این کار، پیدا کردن تقلب و خطا در سند حسابداری است. حسابرس با اظهارنظر خود، درستی اسناد مالی را تأیید یا رد می‌کند؛ این اظهار نظر باید دقیق و بی‌طرفانه باشد. حسابرسان وظیفه ارزیابی کفایت یا عدم کفایت کارکنان را بر عهده ندارند؛ بلکه وظیفه آنان تنها گزارش کردن مغایرت‌هایی است که در اثر خطاهای انسانی به وجود آمده و باید تصحیح شوند.
هدف از حسابرسی، پیداکردن اشتباهاتی است که می‌تواند به جریمه‌های مالیاتی ختم شود. برخی از افراد، هنگام مراجعه نمودن به وکیل مالیاتی، از این موضوع اطلاع پیدا می‌کنند. با گزارشات حسابرسی می‌توان هزینه‌های یک شرکت را کاهش داد و تا حد زیادی آن را بهینه کرد. حسابرسی شیوه‌های مختلفی دارد که شامل حسابرسی صورت‌های مالی، حسابرسی عملیاتی، حسابرسی قانونی و حسابرسی داخلی است.
بررسی تفاوت حسابداری و حسابرسی
داده‌های آماری و سوابق مالی که توسط حسابداران جمع‌آوری می‌شوند، به عنوان موضوع بررسی و تحقیق حسابرسان به کار برده خواهند شد؛ از این‌رو حسابداری و حسابرسی مکمل یکدیگر هستند. در این بخش قصد داریم به بررسی تفاوت حسابداری و حسابرسی بپردازیم تا با فرق بین این دو حرفه آشنا شوید.
زمان سنجی در تفاوت حسابداری و حسابرسی
- شروع
- دوره های زمانی
- پوشش
- سطح جزئیات
- تمرکز
- وضعیت
- وقت ملاقات
- صلاحیت
- پرداخت حق الزحمه
در ادامه به تشریح هر کدام از دلایل تفاوت حسابداری و حسابرسی خواهیم پرداخت:
زمان سنجی در تفاوت حسابداری و حسابرسی
حسابدار موظف به انجام کار حسابداری به صورت روزانه است. در حسابداری، صورت‌های مالی و سوابق سازمان به‌صورت مداوم ثبت می‌شوند. تهیه گزارشات از درآمدها و بدهی‌ها، روند سوددهی شرکت، میزان خرید و فروش شرکت و غیره باید به طور روزانه توسط حسابدار انجام گیرد. درحالی که حسابرسی به‌صورت دوره‌ای بوده و حسابرس لزومی به کار روزانه ندارد. او فقط باید در بازه‌های ماهانه و سالانه عمل حسابرسی را انجام دهد.
شروع
حسابرسی فرایندی است که در آن صورت‌های مالی تهیه شده توسط حسابدار، برای تحلیل و ارزیابی جهت صحت یا عدم صحت آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع کار حسابرس زمانی شروع می‌شود که کار یک حسابدار به پایان برسد. وظیفه اصلی حسابرسان این است که تعیین کنند آیا تصویر ارائه شده از امور مالی و حساب‌های یک شرکت صحت دارند یا خیر. با توجه به توضیحات ارائه شده، می‌توان نتیجه گرفت که شروع حسابداری از پایان حساب است و شروع کار حسابرسی با پایان کار حسابداری آغاز می‌شود.
دوره های زمانی
از موارد اصلی تفاوت حسابداری و حسابرسی، تفاوت در دوره‌های زمانی است. حسابداری بر ثبت معاملات و پروژه‌های مالی فعلی یک شرکت، متمرکز است؛ اما حسابرسی بیشتر بر صورت‌ها و فعالیت‌های مالی گذشته تمرکز دارد. ثبت سندهای حسابداری و رویدادهای مالی یکی از مهم‌ترین امور حسابداری است که در دفاتر حسابداری درج می‌شوند.
دفاتر حسابداری رسمی شامل دفتر روزنامه و دفتر کل است. در دفتر روزنامه و شرکت خدمات مالی، تمامی رویدادهای مالی، به صورت روزانه ثبت شده و در دفتر کل خلاصه معاملات و رویدادهای مالی به تفکیک منعکس می‌شود. در آخر تمامی این رویدادهای ثبت شده در گذشته توسط حسابرس، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
پوشش
یکی دیگر از تفاوت حسابداری و حسابرسی این است که در حسابداری کلیه معاملات، سوابق و بیانیه‌ها پوشش داده خواهند شد؛ ولی در حسابرسی صورت‌های مالی و سوابق نهایی پوشش داده می‌شود. حسابرس کلیه اسناد مالی و حسابداری را بررسی می‌کند تا صحت آن را بسنجد و در صورت مشاهده اشتباه یا تقلب، آن را گزارش دهد.
سطح جزئیات
حسابداری بسیار مفصل است در حالی که حسابرسی کلی بوده و اغلب از صورت‌ها و سوابق مالی به صورت نمونه استفاده می‌کند. حسابدار باید به صورت روزانه فرایندهایی مثل ثبت معاملات مالی، ارزیابی و اصلاح دفاتر کل و معین، اصلاح گزارشات مالی، پیگیری دریافت‌ها و پرداخت‌ها، محاسبه و ثبت مالیات، تهیه گزارشات مالی و غیره انجام دهد؛ ولی وظیفه حسابرس تنها بررسی گزارشات حسابداری است و وظیفه‌ای در تصحیح آن ندارد.
تمرکز
تمرکز حسابداری ثبت و ارائه دقیق کلیه معاملات و صورت‌های مالی است؛ ولی تمرکز اصلی حسابرسی بررسی صحت و قابل اعتماد بودن صورت‌های مالی بوده که به اعتبار بخشیدن گزارشات مالی منجر می‌شود.
وضعیت
حسابداری اغلب توسط یک کارمند داخلی شرکت انجام می‌شود؛ ولی حسابرسی توسط یک شخص خارجی یا آژانس مستقل صورت می‌گیرد که علت این تفاوت حسابداری و حسابرسی، ارائه گزارشات صادقانه و بی‌طرفانه درباره صورت‌های مالی شرکت است. شرکت به صورت روزانه به حسابدار نیاز دارد در حالی‌که حضور حسابرس تنها در مواقع خاص محدود می‌شود.
وقت ملاقات
حسابرس توسط سهامداران شرکت یا یک تنظیم‌کننده به منظور اجرای وظایف حسابرسی استخدام یا منصوب می‌شود. درحالی‌که حسابدار توسط مدیریت شرکت برگزیده خواهد شد؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که حسابرس می‌تواند فردی مستقل از ارکان شرکت باشد که با رسیدگی به دفاتر، حساب‌ها، اسناد و مدارک مالی یک موسسه در خصوص صورت‌های مالی (ترازنامه، سود و زیان، صورت تغییرات در وضعیت مالی و صورت گردش وجوه نقد) اظهارنظر کرده و در قالب گزارش آن را به مسئول مربوطه ارائه می‌دهد.
صلاحیت
صلاحیت خاص برای حسابدار اجباری نیست. اما برای حسابرس، داشتن برخی از صلاحیت‌های خاص اجباری است. به طور کلی فردی که فعالیت حسابرسی انجام می‌دهد باید در این زمینه آموزش ببیند و نسبت به اصول و قوانین حسابداری شناخت کامل داشته باشد تا بتواند اظهارات و گزارشات دقیقی را ارائه دهد. از این‌رو لزوم داشتن صلاحیت‌ها و مهارت‌های خاص در حسابرسی یکی از موارد مهم در تفاوت حسابداری و حسابرسی است.
پرداخت حق الزحمه
در تفاوت حسابداری و حسابرسی، حق الزحمه حسابدار، توسط مدیریت تعیین می‌شود در حالی‌که حق حسابرس توسط سهامداران تعیین خواهد شد. شرکت‌هایی با سودآوری بالا حق‌الزحمه حسابرسی بیشتری پرداخت می‌کنند.
چرا حسابرسی صورت های مالی اهمیت بالا دارد؟
به بررسی صورت‌های مالی یک واحد تجاری همراه با افشای آنها توسط یک حسابرس مستقل، حسابرسی صورت‌های مالی می‌گویند. نتیجه این بررسی گزارشی است که توسط حسابرس ارائه شده و گواهی می‌دهد که در ارائه صورت مالی، انصاف و دقت رعایت شده است.
حسابرسی صورت‌های مالی جزو مهم‌ترین خدمات حرفه حسابداری محسوب می‌شود که هدف از انجام آن، اعتباربخشی به وضعیت مالی گزارش شده و عملکرد یک کسب‌وکار است. حسابرسی صورت‌های مالی به دلیل داشتن اهداف بسیار مهم، اهمیت زیادی دارد از جمله این اهداف عبارتند از:
- اهداف حسابرسی صورت‌های مالی
- برری تطابق میان صورت‌های مالی با استانداردها و قوانین حسابرسی
- کشف اشتباهات در تهیه گزارشات مالی
- تهیه داده‌های مورد نیاز سهامداران، مدیران و دولت
- تجزیه‌وتحلیل وضعیت مالی و نقدینگی شرکت جهت ارزیابی ریسک اعتباری آن
- ارزیابی مجدد کنترل‌های داخلی
- اطمینان از صحت اظهارنامه‌های مالیاتی
سخن پایانی تفاوت حسابداری و حسابرسی
حسابداری و حسابرسی ۲ فرایند بسیار مهم در زمینه فعالیت‌های مالی و سوابق یک سازمان هستند که به ترتیب توسط کارمندان داخلی و شخص ثالث مستقل انجام می‌شوند. این دو حرفه با اینکه مکمل یکدیگرند؛ ولی در عمل، اجرا و استانداردها بسیار متفاوت بوده و اهداف جداگانه‌ای را دنبال می‌کنند. یک شرکت حسابداری معتبر تفاوت حسابداری و حسابرسی را به خوبی درک می‌کند.
حسابدار پس از انجام وظایف اصلی خود، مسئولیتی در قبال شرکت ندارد؛ اما یک حسابرس پس از اینکه گزارش‌های خود را تهیه و ارائه کرد، همچنان در برابر آنها مسئولیت دارد و باید پاسخگو باشد. تفاوت حسابداری و حسابرسی در این است که حسابداری با هدف حفظ صورت‌های مالی یک شرکت انجام می‌شود، در حالی که حسابرسی به بررسی صحت صورت‌های مالی نگهداری شده توسط شرکت می‌پردازد.
فرایند حسابداری برای معاملات روزانه است، در حالی که حسابرسی دوره‌ای بوده و سه ماهه یا سالانه صورت می‌گیرد. حسابداری و حسابرسی هر دو زمینه‌های تخصصی هستند؛ ولی دامنه حسابرسی بسیار وسیع‌تر از حسابداری است چون نیاز به درک کامل قوانین مالیاتی، دانش استانداردهای حسابداری و حسابرسی، مهارت‌های ارتباطی و غیره دارد.
سوالات متداول تفاوت حسابداری و حسابرسی
از نظر تحصیلات چه فرقی میان حسابداری و حسابرسی وجود دارد؟
در تفاوت حسابداری و حسابرسی برای جایگاه حسابداری و حسابرسی، تکمیل دوره کارشناسی رشته حسابداری الزامی است. بعضی از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند که حسابدار یا حسابرس دارای مدرک کارشناسی‌ارشد باشد. مدارک و گواهی‌نامه‌های مختلفی برای فارغ‌التحصیلان این رشته وجود دارد؛ مانند حسابرس داخلی، حسابرس خارجی، حسابدار عمومی، حسابدار مدیریت و... که به‌صورت تخصصی در شرکت استخدام می‌شوند. استخدام حسابدار در شرکت‌ها ضروری است؛ اما حسابرس یک گزینه اختیاری است.
حسابدارها چه کارهایی انجام می دهند؟
وظایف روزمره حسابداری شامل یک سری فعالیت‌هایی است که حسابداران به صورت روزانه انجام می‌دهند. مسئولیت حسابدار با توجه به حوزه کسب و کار و وسعت شرکت متفاوت است. حسابداران به صاحبان مشاغل کمک می‌کنند تا نقاط قوت مالی شرکت و حوزه‌هایی که نیاز به پیشرفت دارند را شناسایی کنند و برای پیشرفت مالی آن برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشند. از جمله وظایف و مسئولیت‌های روزانه حسابدار می‌توان به بررسی صورت‌های مالی و تطبیق آن با اسناد مالی ورودی، بررسی حساب‌های دریافتی و پرداختی، تهیه گزارشات مالی باتوجه‌به صحت اطلاعات شرکت، اصلاح گزارشات مالی و غیره اشاره کرد.
دیدگاه خود را بنویسید